Brief aan Joska

Lieve Joska,

Daar zit ik eindelijk weer eens achter je laptop om je deze brief te schrijven. Vandaag ben je jarig. Je zou 21 jaar worden. Wat een mijlpaal. Mijn gedachten gaan alle kanten op. Mijn ogen glijden langs je foto’s. Het kleine hummeltje van ooit. Nieuwsgierig, vrolijk, ondernemend. Altijd in voor grapjes, verkleedpartijen en nieuwe dingen ontdekken. Zoals ik deed in de Griendheuvel zoek ik ook nu weer naar het moment dat je ogen veranderden. Je ogen donkerder gingen staan. Ik zie het nog steeds niet.
Dat ik in mijn boek gezocht heb naar de momenten waar ik er meer of beter voor je had kunnen zijn geeft mij rust. Ik heb alles gedaan wat ik kon. Jij was degene die niet verder wilde. Niet verder kon. Je beslissing is vol overtuiging genomen.
Toch maakt deze dag me onzeker. Vrienden van jou, die ook in moeilijke periodes hebben gezeten, zijn eroverheen gegroeid. Zijn nu 21 en hebben het leven op weten te pakken en groeien. Waarom jij dan niet, liefie? Had het jou dan misschien toch ook wel gelukt? Straks neem ik de tijd om het je te vragen. Onder mijn dekentje, in mijn Mamasan met de poezen op schoot. Je kent me. Mijn favoriete houding.

De Mamasan. Ik was met Rob op vakantie en het was moederdag. Ik heb moederdag altijd heel leuk gevonden toen jullie op de basisschool zaten met jullie eigen geknutselde frutsels. Daarna vond ik het niet belangrijk meer dat er werd mee gedaan aan deze commerciële dag. Maar… tijdens die vakantie vroeg ik jullie om een gunst. De Mamasan was in de aanbieding bij de Xenos. Vanaf het moment dat ik deze bank in hun etalage zag staan en ontdekte dat je het bovenstel kon kantelen tot een veilig nestje om in te liggen was ik verliefd. Ik wilde deze bank. Om mij in te kunnen nestelen met dekentje en poezen. Ik vond hem wat te duur, maar tijdens onze vakantie was hij een stuk goedkoper. ‘Ik zou superblij zijn als jullie hem willen halen voor me.’ En jawel: daar gingen mijn kindjes lopend over straat van Xenos naar de Nicolaas Beetsstraat. Het onderstel, de kuip en het dikke kussen op hun ruggen. Daar, in Griekenland, kreeg ik het mooiste moederdag-cadeau ooit: een foto van de Mamasan in mijn huis! ‘Hij staat hoor, mam!’ Ik ben jullie nog steeds zo dankbaar voor deze actie. Een grote glimlach verschijnt op mijn gezicht als ik jullie zie lopen en mijn hart knalt van trots- en dankbaarheid. Telkens weer. Toffe gasten.

Jij was goed in presentjes bedenken. Dat mis ik.
Ik mis veel van je. Wanneer ik nadenk over wat ik het meeste mis, dan kom ik niet ver. Eigenlijk mis ik gewoon dat je er bent. Ik mis onze gesprekken en gesprekjes. Ik mis dat je er voor je broers was. Ik mis je stralende lach, wanneer je ineens om het hoekje van een straat kwam aanlopen, zonder dat ik dat wist. ‘Hai mam!!!’ Ik mis je stem. Ik mis je handen. Je haren. Mijn hand door je haren. Mijn hand op je been. Gelukkig kan ik het voelen. Ben ik ertoe in staat om met mijn hele gevoel terug te zijn in die momenten. Je knokige vingers en je zachte huidje. Ik voel het. Maar dat ik het moet doen met herinnering vind ik het lastigste. Die pijn, het gemis van het concrete. De strijd van het jou gunnen ten opzichte van mijn eigen platte behoefte. Kom nou maar gewoon effe echt. Heel effies. Die enorm intense knuffel die wij elkaar konden geven. Gewoon vasthouden. Liefde laten stromen. Kom nou gewoon even.
En dan mag je heus weer gaan.

‘Ze blijft voor altijd 16’, zei laatst iemand tegen me. Ik heb daar lang last van gehad, ja. Jij schreef in je afscheidsbrief: ‘Ik ben jullie beschermengel. Roep me maar en ik zal er zijn.’ Als moeder had ik daar last van. Ik diende jóuw beschermengel te zijn. Niet andersom. Je bleef mijn kleine meisje en ik kon jou niet belasten met mijn verdriet.
Op Terschelling tijdens mijn hypnotherapie is dat veranderd. Hoe het heeft gewerkt dat kan ik niet verklaren, maar je transformeerde tot een volwassen jonge vrouw. Net als hoe mijn jongens ouder worden en onze gesprekken veranderen ben jij ook mee gegroeid en ben je niet meer dat kleine meisje. Gesprekken heb ik niet met je, maar je zijn is die van een bewuste jonge vrouw, die ik graag om me heen heb. In die ogen zie ik ook nog steeds geen donkerte, maar wijsheid.

Op deze dag heb ik even wel last van het feit dat je niet gewoon op je 21^e leeft. Blijkbaar is dat een mijlpaal in leeftijd. Weer een nieuwe fase. Normaliter ben ik daar niet zo mee bezig, maar vandaag wel: hoe zou je leven er nu uit gezien hebben? Wat zou je gedaan hebben? Waar zou je wonen? Zou je een relatie hebben? Zou je studeren? Wat zouden je toekomstplannen zijn? Of… zou je het leven nog steeds te zwaar vinden? Zou de somberheid nog steeds overheersen? De somberheid over het leven, over de wereld, over de rol die je zelf zou kunnen innemen? De wereld wordt er inderdaad niet echt beter op in de grote lijnen. Ik vraag me vaak af hoe dat toch verder moet of zal gaan. Maar zoals je weet haak ik dan af in het nadenken daarover en pak de kleine lijnen maar weer op. De lijnen waar ik wel effect op kan hebben. Jeetje… wat was jij toen boos op mij. Je vond dat ik mijn kop in het zand stak, wanneer ik mijn ogen sloot voor de grote wereld-ellende. Ik kan nog steeds niet anders, liefie. Ik doe wat ik kan doen in mijn kleine wereld.
Het restaurant loopt geweldig en daar ben ik trots op. Mensen voelen zich welkom in onze huiskamer. Daarmee los ik geen groot wereldleed op, maar misschien hier en daar wel klein leed.
Ik weet dat je het gaaf zou vinden wat we doen en daar moet ik regelmatig aan denken. Ook al was mijn manier van leven vaak lastig voor jou en jullie in puberleeftijd, weet ik nu dat er wel degelijk waardering is. Dat mijn manier van leven misschien niet die van jullie is, maar dat jullie wel zien hoe ik het bedoel en waar ik in geloof. Soms lijken jullie zelfs meer op me dan ik ooit had kunnen denken. De gesprekken die ik nu met de jongens heb zijn anders geworden, omdat ook zij hun draai hebben gevonden en we op meer gelijkwaardig niveau communiceren. Ik zou zo graag eens weer met jou willen kletsen, liefje, nu je 21 bent. Ik ben nieuwsgierig naar wat je allemaal te zeggen hebt. Maar dat kan niet en ik moet altijd weer terugkeren naar mijn gevoelswereld om te voelen wat je te zeggen hebt. Ik zal straks de tijd nemen om naar je te luisteren. In jullie Mamasan. Met dekentje en de poesjes.

Hé Jos, ons boek wordt ineens weer een aantal keren besteld. Dat is tof hè? Jouw en mijn verhaal blijven aanwezig in de wereld. Er zijn wat dingen om het boek heen die op de achtergrond gaande zijn. Daar vertel ik later wel over, maar het kan bijdragen aan begrip voor jongeren zoals jij, aan verzachtende zalf voor ouders zoals ik, wellicht aan verandering in zorg-trajecten. Je weet het niet. Maar dat we met ons boek nu al mensen hebben bereikt op verschillende manieren, via verschillende ingangen is al gebleken. Bijzonder toch? Het gaat rustig aan, maar dat is niet erg. Onze verhalen blijven toch wel bestaan. Er is geen haast bij. Er kwam ook best veel op me af tijdens en na de boekpresentatie, vond het nogal emotioneel, dus ik vind de adempauze persoonlijk niet zo erg, maar ik beloof je dat jouw Joskografie weer aandacht zal krijgen. Daarbij vergt het restaurant ook veel tijd en aandacht, dus ik heb de laatste tijd wat keuzes moeten maken in de vrije uren. Mijn krantenwijkje heb ik opgezegd (met een lichte pijn in mijn hart, want je weet hoe fijn ik die 2 uurtjes per week vond) en het schrijven van blogs bleef liggen. Maar nu, deze dag, móest ik jou schrijven. Een brief over al wat me bezig houdt. Een brief naar mijn 21-jarige dochter. Je groeit mee. Ik ben blij dat dat gebeurd is op Terschelling. Je bent niet meer mijn kleine meisje, maar net als de jongens een gelijkwaardige gesprekspartner. 

Veel ouders blikken op de verjaardag van hun kinderen terug en ook ik pak het fotoalbum van jouw eerste weken. Toen was je echt mijn kleine meisje. Wat was ik blij met je, lief. Ooit zei je dat je niet op deze wereld gezet moest zijn. Ik schrok, omdat ik dacht dat je je niet welkom voelde. Later begreep ik dat het meer te maken had met jouw idee over de aarde en haar overbevolking en de spanningen die je voelde in de kleine en grote wereld om je heen. ‘Waar blijft de tijd?’ en ‘Wat gaat het toch snel.’ Persoonlijk ben ik er trots op en blij om dat ik er altijd voor gekozen heb om veel met en bij mijn kindjes te zijn, om alles te kunnen inhaleren en nu vol zit met herinneringen. Ik pak mijn dekentje, nestel me in de Mamasan en leg Curry en Kitty op mijn schoot.
Gefeliciteerd lieve kleine meid, gefeliciteerd mooie rijpe vrouw.
Ik houd van je en houd je vast.

Mama.

De Mamasan waar ik zo in ga liggen...

...om weer even een 'gewone' moeder te zijn.

En dan krijg je door de dag heen via WhatsApp lieve berichtjes én deze foto.
Dankjullie allemaal wel, lieve mensen.